Τι Είναι Η Οξεία Σκωληκοειδίτιδα;
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα είναι η πιο συχνή επείγουσα χειρουργική πάθηση της κοιλίας και οφείλεται σε φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης – ενός μικρού, σωληνοειδούς οργάνου που εκφύεται από αρχικό τμήμα του παχέος εντέρου το οποίο ονομάζεται τυφλό. Η σκωληκοειδής απόφυση εντοπίζεται ανατομικά στη δεξιά λαγόνια χώρα (δεξιά κάτω κοιλιά), αν και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να βρίσκεται σε άτυπες θέσεις όπως στην δεξιά άνω κοιλιά ή και στην αριστερή κοιλιά (περίπτωση αντιμετάθεσης του εντέρου).
Η φλεγμονή προκαλείται συνήθως από απόφραξη του αυλού της απόφυσης, λόγω κοπρόλιθου (όταν έχουν «πετρώσει» τα κόπρανα), λεμφικού ιστού ή ξένου σώματος. Η απόφραξη οδηγεί σε εγκλωβισμό και υπερανάπτυξη μικροβίων και οίδημα (πρήξιμο) της σκωληκοειδούς το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε ισχαιμία του τοιχώματος του οργάνου. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με επέμβαση μπορεί να εξελιχθεί προοδευτικά σε νεκρωτική φλεγμονή (σαπίζει το τοίχωμα της σκωληκοειδούς), διάτρηση, και περιτονίτιδα που αποτελούν σοβαρές επιπλοκές.
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα προκαλεί πόνο στην δεξιά κάτω κοιλία (σημείο Mc Burney) ο οποίος συχνά έχει ξεκινήσει διάχυτα σε όλη την κοιλιά ή στην άνω κοιλιά, ώστε σιγά σιγά να συνεχιστεί μόνο στο σημείο Mc Burney. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να έχουν δέκατα ή πυρετό, ανορεξία ή έμετο, ατονία, ενώ κάποιοι μπορεί να έχουν άτυπα συμπτώματα (πόνο οπουδήποτε στην κοιλιά, οπισθοτυφλική σκωληκοειδίτιδα με βύθιο πόνο, κ.α.).
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά, και απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση, με λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.
Πότε Κρίνεται Απαραίτητη Η Αφαίρεση Της Σκωληκοειδούς Απόφυσης;
Η σκωληκοειδεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης, αποτελεί τη θεραπεία εκλογής στην περίπτωση οξείας σκωληκοειδίτιδας. Η επέμβαση είναι απαραίτητη όταν υπάρχει κλινική ή απεικονιστική ένδειξη φλεγμονής, καθώς η παρακολούθηση χωρίς χειρουργείο ενέχει υψηλό κίνδυνο διάτρησης, περιτονίτιδας ή ενδοκοιλιακού αποστήματος.
Η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης πρέπει να πραγματοποιείται άμεσα, εντός ολίγων ωρών από τη διάγνωση, ώστε να προληφθούν σηπτικές επιπλοκές που αυξάνουν την μετεγχειρητική νοσηρότητα (και την θνητότητα σε παραμελημένα περιστατικά). Όσο πιο έγκαιρα αφαιρεθεί η φλεγμαίνουσα σκωληκοειδής τόσο πιο σύντομη είναι η νοσηλεία και η αποκατάσταση, και σε έμπειρο χειρουργό ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες σηπτικής νοσηρότητας.
Οι πιο γνωστές κλινικές μελέτες παγκοσμίως για την συμπεριφορά της σκωληκοειδίτιδας με ή χωρίς χειρουργείο έχουν πραγματοποιηθεί στα φινλανδικά πανεπιστήμια με την συμμετοχή του Δρ. Κεχαγιά με την διπλή ιδιότητα του χειρουργού και του ερευνητή. Το αποτέλεσμα είναι ξεκάθαρα υπέρ του χειρουργείου ακόμα και σε περιπτώσεις ήπιας σκωληκοειδίτιδας γιατί παρατηρήθηκε ότι υποτροπιάζει (επανεμφανίζεται) κατά 60% εντός του πρώτου έτους πάλι επειγόντως. Επίσης, μεγάλη φινλανδική κλινική μελέτη υπό τον Δρ. Κεχαγιά με ασθενείς που χειρούργησε ο ίδιος ή οι εκεί συνεργάτες του έδειξε ότι η νοσηλεία είναι συντομότατη (ελάχιστες ώρες) εφόσον η επέμβαση πραγματοποιηθεί έγκαιρα.
Τέλος, ο Δρ. Κεχαγιάς έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία δεκάδες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις σκωληκοειδίτιδας σε εγκύους στα φινλανδικά νοσοκομεία όπου θήτευσε, επιβεβαιώνοντας χάρη στην εμπειρία του τις Αμερικανικές κατευθυντήριες οδηγίες που θεωρούν ασφαλή την λαπαροσκοπική επέμβαση κατά την εγκυμοσύνη, και για την εγκυμονούσα και για το έμβρυο (αντίθετα, εάν δεν χειρουργηθεί η σκωληκοειδίτιδα αυξάνεται η πιθανότητα αποβολής λόγω της φλεγμονής δίπλα από την μήτρα). Ο Δρ. Κεχαγιάς έχει επιδείξει και σε ελληνικά συνέδρια (φώτο στο τέλος) πώς πραγματοποιείται με ασφάλεια η λαπαροσκοπική επέμβαση στην έγκυο.
Χειρουργείο Οξείας Σκωληκοειδίτιδας (Λαπαροσκοπική Σκωληκοειδεκτομή)
Το χειρουργείο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή τριών μικρών οπών. Κατά την γνώμη μας παίζει σημαντικό ρόλο η εμπειρία και η δεξιότητα του χειρουργού για την πλήρη επιτυχία σε όλες τις πτυχές της επέμβασης. Υπάρχουν περιπτώσεις που χειρουργοί δεν καταφέρνουν την επέμβαση ελάχιστα επεμβατικά (λαπαροσκοπικά) και ανοίγουν τον ασθενή με τομή νυστεριού (μετατροπή σε ανοικτό χειρουργείο). Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις που χειρουργοί δεν καταφέρνουν να αφαιρέσουν όλη την σκωληκοειδή αφήνοντας το κομματάκι (κολόβωμα) που ενώνεται με το παχύ έντερο, προξενώντας την πιθανότητα εκ νέου σκωληκοειδίτιδας στο κολόβωμα (stump appendicitis)! Τέλος, εάν δεν εκπλυθεί λαπαροσκοπικά η κοιλιά από τα μικρόβια ή εάν σπάσει η σκωληκοειδής κατά τους χειρουργικούς χειρισμούς αυξάνει η πιθανότητα μετεγχειρητικού ενδοκοιλιακού αποστήματος με μακρότερη νοσηλεία και αυξημένες επιπλοκές.
Ο Δρ. Κεχαγιάς έχει πραγματοποιήσει επιτυχώς εκατοντάδες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις σκωληκοειδίτιδας με περιτονίτιδα στην Φινλανδία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς καμία μετατροπή σε ανοικτό χειρουργείο, με μηδενικό ποσοστό νέας νοσηλείας ή αποστήματος, ή άλλων προβλημάτων, πιστοποιώντας ότι η υψηλή κατάρτιση εγγυάται εξαιρετικό αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η λαπαροσκοπική επέμβαση για εκτεταμένη κοπρανώδη περιτονίτιδα σε όλη την κοιλιά λόγω διάτρησης σκωληκοειδούς και καθυστερημένης προσέλευσης της ασθενούς επειδή βρισκόταν στο εξωτερικό (στο τέλος φώτο του μονοσέλιδου άρθρου στον φινλανδικό τύπο). Το εν λόγω βαρύ περιστατικό, όπως και άλλα που έχει χειρουργήσει ελάχιστα επεμβατικά ο Δρ. Κεχαγιάς, θα είχαν αντιμετωπιστεί με ανοικτό χειρουργείο εάν είχαν προσέλθει σε άλλα κέντρα.
Ελάχιστα Επεμβατική Μέθοδος: Λαπαροσκοπική Αφαίρεση Σκωληκοειδίτιδας
Η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή αποτελεί σήμερα τη μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιατρικούς ασθενείς. Η τεχνική πραγματοποιείται με την είσοδο τριών μικρών τροκάρ στο κοιλιακό τοίχωμα, μέσω των οποίων εισάγονται ειδικά εργαλεία και κάμερα υψηλής ευκρίνειας, προσφέροντας τρισδιάστατη οπτική του χειρουργικού πεδίου.
Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει:
- Ελάχιστο χειρουργικό τραύμα, γρηγορότερο χειρουργείο
- Ακριβή εντοπισμό της φλεγμονώδους σκωληκοειδούς απόφυσης
- Άμεση αντιμετώπιση επιπλοκών, όπως διάτρηση ή απόστημα
- Άριστη έκπλυση (καθαρισμός) της κοιλιάς από τα μικρόβια
- Ταχύτερη μετεγχειρητική ανάρρωση και έξοδο από το νοσοκομείο
- Εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα, λόγω των μικρών τομών
Εφόσον πραγματοποιείται από έμπειρο χειρουργό, η λαπαροσκοπική μέθοδος είναι ασφαλής, αξιόπιστη και προσφέρει σαφές πλεονέκτημα σε σχέση με την παραδοσιακή ανοικτή σκωληκοειδεκτομή, ιδίως σε ασθενείς με δύσκολη ανατομία, παχυσαρκία, ή προηγούμενες επεμβάσεις στην κοιλιά.
Στην Κλινική που διευθύνει ο Δρ. Κεχαγιάς όλες οι επεμβάσεις σκωληκοειδεκτομής πραγματοποιούνται ελάχιστα επεμβατικά ή ρομποτικά από τον ίδιο με έμφαση στον πλήρη καθαρισμό της κοιλιάς από την μόλυνση και την ριζική αφαίρεση της σκωληκοειδούς με ασφάλεια από την έκφυσή της από το παχύ έντερο ώστε να μην αφήνεται κολόβωμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την γρήγορη αποκατάσταση και ο ασθενής μας μετεγχειρητικά λαμβάνει ελάχιστα έως καθόλου παυσίπονα. Επιπλέον, στην πρακτική μας δίδονται τα ελάχιστα δυνατόν αντιβιοτικά χάρη στην εκτεταμένη έπλυση της κοιλιάς που πραγματοποιούμε.
Μετά Την Λαπαροσκοπική Σκωληκοειδεκτομή
Η μετεγχειρητική πορεία μετά από λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή από έμπειρο χειρουργό είναι ομαλή και προβλέψιμη. Ο ασθενής εξέρχεται συνήθως από το νοσοκομείο εντός 24 ωρών (εάν χειρουργηθεί έγκαιρα εντός 3-4 ωρών), ενώ η πλήρης επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες επιτυγχάνεται μέσα σε λίγες ημέρες. Σε περίπτωση διάτρησης της σκωληκοειδούς ή σχηματισμού αποστήματος, ενδέχεται να απαιτηθεί μικρή παράταση της νοσηλείας και χορήγηση ενδοφλέβιας αντιβιοτικής αγωγής.
Στην λαπαροσκοπική προσπέλαση πραγματοποιούμε τρεις μικρές οπές που συνήθως δεν απαιτούν ράμματα που αφαιρούνται, καθώς χρησιμοποιούνται απορροφήσιμα υλικά και εσωτερική πλαστική συρραφή. Οι βασικές μετεγχειρητικές οδηγίες περιλαμβάνουν αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας για 7–10 ημέρες και προοδευτική επιστροφή στη φυσιολογική διατροφή. Γενικά, οι ασθενείς μας δεν χρειάζονται ιδιαίτερα παυσίπονα, επειδή εφαρμόζουμε το φινλανδικής προέλευσης μετεγχειρητικό πρωτόκολλο ταχείας ανάρρωσης (fast-tract recovery protocol).
Τί είναι η Χρόνια Σκωληκοειδίτιδα;
Η χρόνια σκωληκοειδίτιδα είναι λιγότερο συχνή αλλά συχνά δύσκολο να διαγνωστεί από μη υποψιασμένο ιατρό γιατί οι δείκτες φλεγμονής στο αίμα είναι φυσιολογικοί. Πρόκειται για χρόνιο ερεθισμό της σκωληκοειδούς απόφυσης η οποία είναι πιο ινώδης (σκληρή) και πιο μαζεμένη (δηλαδή δεν έχει οίδημα να φουσκώσει, για αυτό στην αξονική φαίνεται ψευδώς ως φυσιολογική). Η χρόνια σκωληκοειδίτιδα προξενεί πόνους από συμφύσεις στην κάτω δεξιά κοιλιά ανά διαστήματα και η μόνη λύση είναι η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή.
Γιατί Εμάς;
Η σκωληκοειδεκτομή, αν και θεωρείται μία από τις πιο συχνές επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις, απαιτεί γνώση της λεπτομέρειας, εξοικείωση με ανατομικές παραλλαγές και δυνατότητα άμεσης λήψης αποφάσεων, ειδικά όταν πρόκειται για περιπτώσεις διάτρησης, αποστήματος ή υποτροπιάζουσας σκωληκοειδίτιδας.
Η επιλογή έμπειρου χειρουργού μειώνει τη διάρκεια νοσηλείας, αποτρέπει επιπλοκές και να εξασφαλίζει την πλήρη λειτουργική αποκατάσταση σε σύντομο διάστημα μετά από μία οξεία φλεγμονώδη κατάσταση της κοιλίας.
Ο Δρ. Αριστοτέλης Κεχαγιάς είναι κάτοχος ξεχωριστού χειρουργικού τίτλου ειδικότητας (Χειρουργική Πεπτικού Συστήματος από το φινλανδικό Πανεπιστήμιο του Τάμπερε) με εξειδίκευση στη λαπαροσκοπική και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική Χαίρει διεθνούς αναγνώρισης και διαθέτει πολυετή εμπειρία στην προηγμένη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική οξείας κοιλίας σε ενήλικες και παιδιά, εξασφαλίζοντας την αντιμετώπιση πολύπλοκων περιστατικών με ελάχιστο τραύμα και γρήγορη ανάρρωση και διατηρώντας ανθρωποκεντρική προσέγγιση, από τη διάγνωση έως την πλήρη αποκατάσταση.
Συχνές Ερωτήσεις
Σκωληκοειδής απόφυση: Τι είναι και τι προβλήματα δημιουργεί;
Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένας μικρός, σωληνοειδής σχηματισμός σε σχήμα σκουληκιού που εκφύεται από την αρχή του παχέος εντέρου, συγκεκριμένα από το τυφλό. Βρίσκεται συνήθως στη δεξιά κάτω κοιλιακή χώρα, αν και σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εντοπίζεται και αριστερά, λόγω ανατομικών παραλλαγών, ή οπουδήποτε αλλού στην κοιλιά. Όταν φλεγμαίνει, προκαλεί την πάθηση που ονομάζεται οξεία σκωληκοειδίτιδα, η οποία χρήζει άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης για την αποφυγή επιπλοκών.
Οξεία σκωληκοειδίτιδα: Ποια είναι τα αίτια;
Η πιο συχνή αιτία της σκωληκοειδίτιδας είναι η απόφραξη του αυλού της σκωληκοειδούς απόφυσης, η οποία μπορεί να οφείλεται σε:
- Κοπρόλιθους (σκληρά κόπρανα)
- Υπερπλασία λεμφικού ιστού
- Ξένα σώματα ή σπάνιες λοιμώξεις
Η απόφραξη οδηγεί σε φλεγμονή, μικροβιακή υπερανάπτυξη και ισχαιμία, η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε διάτρηση και περιτονίτιδα αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Πως Θα Καταλάβω Αν Έχω Σκωληκοειδίτιδα – Ποια Είναι Τα Κυριότερα Συμπτώματα Της;
Τα πιο συχνά συμπτώματα οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι:
- Πόνος που ξεκινά γύρω από τον ομφαλό και μετατοπίζεται στη δεξιά λαγόνια χώρα
- Ναυτία, έμετος και ανορεξία
- Δεκατική πυρετική κίνηση ή πυρετός
- Ευαισθησία κατά την ψηλάφηση στην περιοχή του McBurney (σημείο σκωληκοειδίτιδας)
Σε παιδιά και ηλικιωμένους, τα συμπτώματα μπορεί να είναι άτυπα, κάτι που καθιστά τη διάγνωση πιο απαιτητική.
Διάγνωση οξείας σκωληκοειδίτιδας
Η διάγνωση βασίζεται σε κλινική εξέταση, αιματολογικές εξετάσεις (λευκοκυττάρωση, αυξημένη CRP), καθώς και σε απεικονιστικό έλεγχο με υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία κοιλίας. Σε περιπτώσεις αμφιβολίας, η διαγνωστική λαπαροσκόπηση μπορεί να δώσει οριστική απάντηση και να οδηγήσει άμεσα σε θεραπευτική αντιμετώπιση.