Η αιμορροϊδοπάθεια αποτελεί συχνή νόσο της περιοχής του πρωκτού. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού έχει υποφέρει από ελαφρύ ή σοβαρό πρόβλημα των αιμορροΐδων τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Οι αιμορροΐδες είναι ένα πυκνό δίκτυο φλεβών το οποίο υπάρχει φυσιολογικά στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου στο όριο με τον πρωκτό. Εμφανίζουν πάθηση μόνο όταν διογκώνονται (φουσκώνουν) προκαλώντας διάφορα ενοχλήματα στην περιοχή του πρωκτού που ποικίλουν σε σοβαρότητα ανά περίπτωση. Κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος, ο ερεθισμός, η φαγούρα, η αίσθηση καύσους, και η αιμορραγία κατά την αφόδευση. Επίσης, ανάλογα με το πόσο έχουν διογκωθεί μπορεί να δημιουργηθεί αίσθημα ατελούς αφόδευσης ή βάρους στον πρωκτό.
Η σοβαρότητα της νόσου των αιμορροΐδων εξαρτάται κυρίως από το μέγεθός τους. Οι εσωτερικές αιμορροΐδες βρίσκονται εντός του πρωκτού. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες προπίπτουν εκτός του πρωκτού κατά την αφόδευση αλλά επανέρχονται μόνες τους εντός του πρωκτικού καναλιού, ή τις επαναπροωθεί ο ασθενής με το δάκτυλο (τις ψηλαφά σαν “γρομπαλάκι”). Στις σοβαρότερες περιπτώσεις παραμένουν μόνιμα εκτός πρωκτού. Στις εξωτερικές αιμορροΐδες μπορεί να παρουσιαστεί οξεία θρόμβωση, δηλαδή οξύς πόνος που βελτιώνεται με αφαίρεση του θρόμβου υπό τοπική αναισθησία.
Ο καθένας μπορεί να πραγματοποιήσει απλές αλλαγές στην καθημερινότητά του για την πρόληψη ή βελτίωση της αιμορροϊδοπάθειας, γνωρίζοντας τις αιτίες που την προκαλούν. Γενικά, οποιαδήποτε κατάσταση αυξάνει την πίεση της κοιλιάς εμποδίζει την επιστροφή του φλεβικού αίματος από τις αιμορροΐδες προς την καρδιά, διογκώνοντάς τες με αίμα και οίδημα. Συνηθέστερη αιτία είναι η δυσκοιλιότητα απόρροια της καθιστικής ζωής και της λάθος διατροφής. Άλλες αιτίες είναι η παχυσαρκία, η εμμένουσα διάρροια, αλλά και η εγκυμοσύνη. Ως εκ τούτου συστήνεται η σωματική άσκηση, η αποφυγή αλκοόλ και επεξεργασμένων τροφών, η βρώση φρούτων και λαχανικών, και η αποφυγή περιττού χρόνου στη λεκάνη μετά την κένωση. Για τις εγκυμονούσες, η κλίση στο αριστερό πλευρό στο κρεβάτι αποσυμφορεί το αίμα από τις αιμορροΐδες. Η εφαρμογή πάγου πρέπει να αποφεύγεται επειδή επιδεινώνει την αιμορροϊδοπάθεια, παρά την πρόσκαιρη ανακούφιση.
Η θεραπεία της αιμορροϊδοπάθειας ποικίλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου. Πρωτίστως είναι αναγκαία η εξέταση από χειρουργό για την εκτίμηση του μεγέθους του προβλήματος και για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων του πρωκτού (ραγάδα, συρίγγιο, μόλυνση, κακοήθεια, κ.α.). Η πρωκτοσκόπηση (οπτική εξέταση του πρωκτικού σωλήνα με πρωκτοσκόπιο) αποτελεί υποχρεωτική πρωκτολογική εξέταση και από έμπειρο ιατρό είναι σύντομη και ανώδυνη. Για την αντιμετώπιση της νόσου στους περισσότερους ασθενείς αρκεί η ριζική αλλαγή συνηθειών όπως περιγράφεται παραπάνω. Επιπλέον συστήνεται η προσωρινή χρήση παυσίπονων και τοπικών σκευασμάτων (αλοιφές, υπόθετα) η οποία έχει μόνο ανακουφιστικό ρόλο μέχρι να επέλθει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Χειρουργική αντιμετώπιση χρειάζεται σε περιπτώσεις αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας ή σε συμπτωματικούς ασθενείς με σημαντική ή χρόνια διόγκωση των αιμορροΐδων.
Οι χειρουργικές μέθοδοι ποικίλουν και η εμπειρία του θεράποντος συντελεί ώστε να προσφέρεται στον ασθενή εξατομικευμένη θεραπεία ανάλογα με το πρόβλημα. Μικρότερου βαθμού αιμορροϊδοπάθεια μπορεί να αντιμετωπισθεί στο ιατρείο με συνεδρίες ανώδυνης τοποθέτησης ελαστικών δακτυλίων κατά την πρωκτοσκόπηση. Μέτριου βαθμού αιμορροϊδοπάθεια μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργικές μεθόδους που βασίζονται στη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας όπως η συσκευή υπερήχων, το LASER, ή ο κυκλικός αναστομωτήρας (αφαιρεί και επανασυνδέει τον υπερκείμενο βλεννογόνο).
Πλεονέκτημα των ανωτέρω τεχνικών είναι η ελαχιστοποίηση του πόνου με ταχεία αποθεραπεία και επάνοδο στις δραστηριότητες. Μειονέκτημα αποτελεί κάποιο ποσοστό υποτροπής (επανεμφάνισης) της νόσου επειδή οι όλες οι μοντέρνες τεχνικές στην ουσία δεν αφαιρούν τις αιμορροΐδες αλλά τις μικραίνουν ή τις καταστρέφουν.
Η κλασσική χειρουργική αφαίρεση των αιμορροΐδων είναι η μόνη ριζική μέθοδος μηδενίζοντας τις υποτροπές οπότε συστήνεται στις σοβαρότερες περιπτώσεις. Μειονέκτημα είναι ο σημαντικός πόνος και η χρήση παυσίπονων διάρκειας 1-4 εβδομάδων. Η απόφαση για το ποια από τις τεχνικές είναι η ενδεδειγμένη για το επίπεδο του προβλήματος του κάθε ασθενούς λαμβάνεται κατόπιν εμπεριστατωμένης συζήτησης και ενημέρωσης από έμπειρο θεράποντα.
Συμπερασματικά, ασθενείς με αιμορροϊδοπάθεια χρειάζονται ειδική πρωκτολογική εξέταση και στους περισσότερους αρκεί η συντηρητική θεραπεία. Στην περίπτωση χειρουργικής αντιμετώπισης χρειάζεται σωστή επιλογή χειρουργικής μεθόδου ανάλογα με το πρόβλημα του κάθε ασθενούς.
