Ποιοι λόγοι επιβάλλουν την αναβολή προγραμματισμένων χειρουργείων και ποιες περιπτώσεις εκφεύγουν του κανόνα;

Συνέντευξη στο Health4you 

Η πανδημία του νέου κορονοϊού έχει οδηγήσει μεταξύ άλλων στην αναστολή λειτουργίας των τακτικών ιατρείων και στην αναβολή πολλών προγραμματισμένων χειρουργείων.

Ο γενικός χειρουργός, Δρ. Αριστοτέλης Κεχαγιάς με μετεκπαιδεύσεις σε κορυφαία νοσοκομεία της Ευρώπης, μας εξηγεί τους λόγους που υιοθετούνται αυτές οι οδηγίες, διευκρινίζοντας ότι αυτές οι συστάσεις αφορούν σε χειρουργεία παθήσεων από τις οποίες δεν απειλείται αμεσότατα η ζωή του ασθενούς. Παράλληλα, μας εξηγεί ότι σε κάθε περίπτωση συνιστάται και προκρίνεται η παρακολούθηση της πορείας αυτών των ασθενών, ώστε να επανεκτιμηθεί η ανάγκη αμεσότερης επέμβασης, αν παρατηρηθεί επιδείνωση της νόσου.

Tι ισχύει για τα προγραμματισμένα χειρουργεία ασθενών εν καιρώ πανδημίας;

Η πανδημία του Covid-19 έχει επιφέρει αλλαγές στα προγραμματισμένα χειρουργεία που αφορούν παθήσεις, όπου δεν απειλείται αμεσότατα η ζωή. Οι εκλεκτικές αυτές επεμβάσεις αναβάλλονται προς το παρόν μέχρι η παρούσα συγκυρία να επιλυθεί ή να βελτιωθεί σε σημαντικό βαθμό. H κανονικότητα στη διεξαγωγή προγραμματισμένων χειρουργείων είναι άγνωστο πότε ακριβώς θα επέλθει. Οι εξελίξεις τρέχουν και κρίνω ότι κάθε εβδομάδα θα έχουμε περισσότερα δεδομένα και γνώση. Βέβαια, συστήνεται η παρακολούθηση της πορείας αυτών των ασθενών, ώστε να επανεκτιμηθεί η ανάγκη αμεσότερης επέμβασης στη μικρή πιθανότητα
που παρατηρηθεί κάποια αλλαγή της νόσου.

Μπορείτε να μας εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους αποφασίστηκε η αναβολή των τακτικών χειρουργείων;

Οι οδηγίες αυτές υιοθετούνται για την ασφάλεια του ίδιου του ασθενούς που χρήζει προγραμματισμένου χειρουργείου καθώς και των υπόλοιπων ασθενών. Η αναβολή επεμβάσεων οι οποίες μπορούν να περιμένουν, ελαττώνει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού εντός του νοσοκομείου προς τον ίδιο τον ασθενή ή προς άλλους, συμβάλλοντας και στη μείωση του κύκλου της επιδημίας. Επιπλέον, η χειρουργική επέμβαση σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό (ανάλογα με τη βαρύτητά της) μειώνει την άμυνα του οργανισμού στους μικροοργανισμούς. Σε περίπτωση λοιπόν, που μεταδοθεί ο ιός σε χειρουργημένο ασθενή, αυτός μπορεί να παρουσιάσει μεγαλύτερο ρίσκο μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως σοβαρή πνευμονία με συνοδό καρδιοαναπνευστική και νεφρική δυσλειτουργία. Σοβαρές επιπλοκές μπορεί να απαιτήσουν φροντίδα στην εντατική μονάδα, ενώ δεν αποκλείεται και η πιθανότητα θνητότητας. Οπότε,στόχος είναι να αποφευχθεί κάθε αχρείαστο ρίσκο για μία επέμβαση που μπορεί να αναβληθεί. Τέλος, η πραγματοποίηση εκλεκτικών επεμβάσεων εν μέσω πανδημίας δεν είναι συνετή, λόγω κατανάλωσης ιατρικού υλικού και απασχόλησης νοσοκομειακών χώρων και προσωπικού που πρέπει να αφιερωθούν στη θεραπεία ασθενών με Covid-19.

Τι ισχύει για τους ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου ή του ορθού; Οι συστάσεις παραμένουν οι ίδιες;

Οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου και ορθού αποτελούν μια ειδική ομάδα, των οποίων η νόσος δεν επιτρέπει την αναβολή του χειρουργείου ανεξάρτητα από την ύπαρξη πανδημίας. Δηλαδή, ο προγραμματισμός των χειρουργείων αυτών στην ουσία δεν μεταβάλλεται λόγω της παρούσας κατάστασης, αλλά αυτά πρέπει να πραγματοποιηθούν λαμβάνοντας ειδικά προστατευτικά μέτρα για την προφύλαξη τόσο του ασθενούς όσο και του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν ενισχυμένο εξοπλισμό προφύλαξης για να μειώσουν όσο το δυνατόν τη πιθανότητα μετάδοσης του ιού. Επίσης, οι ογκολογικές επεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε πτέρυγες ή χώρους νοσοκομείων που δεν έχουν επαφή με τον ιό. Βεβαίως, καταστάσεις διάτρησης ενός καρκίνου ή απόφραξης του εντέρου πρέπει να αντιμετωπίζονται ούτως ή άλλως άμεσα, σε επείγουσα βάση.

Όσον αφορά στη δική σας ειδικότητα, ποια περιστατικά απαιτούν άμεση χειρουργική αντιμετώπιση, καθώς η αναβολή τους θα μπορούσε να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία των ασθενών;

Πέρα από τα τραύματα κοιλίας με αιμορραγία ή ρήξη σπλάγχνου, αρκετές οξείες παθήσεις των κοιλιακών οργάνων μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή των ασθενών αν δεν χειρουργηθούν άμεσα, με τη λήψη βεβαίως ειδικών προφυλάξεων λόγω κορονοϊού. Συχνό παράδειγμα αποτελεί η οξεία φλεγμονή της σκωλικοειδούς απόφυσης ή της χοληδόχου κύστης, δηλαδή η οξεία σκωλικοειδίτιδα και η χολοκυστίτιδα. Επίσης, επείγον χειρουργείο χρειάζονται περιστατικά με αυτόματη διάτρηση σπλάγχνου όπως ο διάτρηση στομάχου ή εντέρου, οι περιπτώσεις φλεγμονής, νέκρωσης ή απόφραξης του παχέος ή λεπτού εντέρου, και τα αποστήματα όπως το δερματικό ή το περιπρωκτικό απόστημα. Τις οξείες καταστάσεις συμπληρώνουν η περίσφιξη βουβωνοκήλης ή ομφαλοκήλης. Πρωκτολογικές παθήσεις με έντονο πόνο όπως η αιμορροϊδοπάθεια και η ραγάδα πρωκτού πρέπει να εξετάζονται άμεσα για τη σωστή διάγνωση και την ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά γενικά σπάνια αυτές χρειάζονται επέμβαση σε επείγουσα βάση.

Η καθυστέρηση αντιμετώπισης των ανωτέρω παθήσεων είναι αδικαιολόγητη, γιατί μπορεί να αποφέρει περεταίρω επιβάρυνση. Σε γενικές γραμμές, ασθενείς με οξύ πόνο στην κοιλιά, ή με πυρετό και κοιλιακά ενοχλήματα, ή με αιμορραγία από τον πρωκτό πρέπει να εξετάζονται επειγόντως από ειδικό χειρουργό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται και σε ασθενείς με νόσο Crohn ή με ελκώδη κολίτιδα, λόγω της αυξημένης πιθανότητας επιπλοκής της νόσου.

Εφόσον ακόμη δεν είναι γνωστό πότε θα αρθούν τα μέτρα για τον περιορισμό της διασποράς του κορονοϊού, οι ασθενείς για τους οποίους στη παρούσα φάση συστήνεται αναβολή του χειρουργείου τους, θα πρέπει να απευθυνθούν εκ νέου στον θεράποντα ιατρό μετά από κάποιο διάστημα για να επανεκτιμηθεί η κατάσταση της υγείας τους;

Άπαξ και ένας ασθενής διαγνωσθεί με νόσο που χρειάζεται προγραμματισμένο χειρουργείο θα πρέπει να βρίσκεται σε επικοινωνία με τον χειρουργό μέχρι να πραγματοποιηθεί η επέμβαση, προκειμένου να αναφέρει οποιαδήποτε αλλαγή παρουσιαστεί στην κατάστασή του. Εν μέσω επιδημίας κορονοϊού, αυτό θα πρέπει να γίνεται πρώτα τηλεφωνικά ώστε ο χειρουργός να κρίνει την αναγκαιότηταδιενέργειας εξετάσεων και επανεκτίμησης με επίσκεψη στο ιατρείο. Δηλαδή η αξιολόγηση κάποιας αλλαγής της πάθησης είναι αποκλειστική ευθύνη του χειρουργού και όχι του ασθενούς, και σαφώς προβλέπεται πιο άμεση διενέργεια της επέμβασης όπου είναι αναγκαίο.

Για παράδειγμα, υπάρχει ανάγκη επανεκτίμησης της κατάστασης ασθενούς που έχει διαγνωσθεί με πέτρες στη χολή χωρίς πρωτύτερα συμπτώματα, ο οποίος εμφανίζει κοιλιακά ενοχλήματα ή πόνο κατά την αναμονή του προγραμματισμένου χειρουργείου. Ο ασθενής με αρχικά μη συμπτωματική βουβωνοκήλη ή ομφαλοκήλη χρήζει άμεσης πραγματοποίησης χειρουργείου, αν ξαφνικά παρουσιαστεί οξύς πόνος ή περίσφιξη. Γενικά, η κατηγορία των προγραμματισμένων επεμβάσεων που αναβάλλονται βάσει συστάσεων λόγω των μέτρων περιλαμβάνει παθήσεις  με χαμηλή πιθανότητα επιδείνωσης λόγω αναμονής.